Τι είναι η υγεία;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ – 1946) είναι “η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας”.
Στην ουσία πρόκειται για μία πολύ εύθραυστη ισορροπία. Υπό τον ορισμό του ΠΟΥ πρόκειται για μια ουτοπική κατάσταση για τους περισσότερους συνανθρώπους μας. Πόσοι είναι αυτοί που χαίρουν μίας ευεξίας και στα 3 επίπεδα που αναφέρει ο ορισμός; Αρκετοί; Λίγοι; Ελάχιστοι; Εάν κοιτάξουμε στο άμεσο περιβάλλον μας αλλά και πέρα από τα σύνορα καταλαβαίνουμε πόσο σπάνιο αγαθό είναι. Πιθανότατα ο ορισμός αυτός αποτέλεσε ταυτόχρονα και τον στόχο-όραμα του οργανισμού για τα χρόνια που ακολούθησαν τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Ήθελαν πιθανότατα να ορίσουν το πλαίσιο των βασικών αξιών πάνω στις οποίες θα έπρεπε να στηθούν τα συστήματα υγείας των κρατών μελών. Δυστυχώς όμως, μέχρι και σήμερα, έχουν γίνει πολύ λίγα βήματα για την κατάκτηση της υγείας (έτσι όπως ορίστηκε) από το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων. Θα λέγαμε ότι είναι μάλλον ένα προνόμιο τον λίγων.
Σύμφωνα πάντα με τον ορισμό λοιπόν, η υγεία, δεν είναι αποκλειστικό ζήτημα του ιατρού, ο οποίος μπροστά σε μερικά κοινωνικά φαινόμενα είναι απλώς και αυτός θεατής ή ακόμη και θύμα. Δεν μπορεί να καθορίσει και να βοηθήσει όλους τους τομείς της ζωής των ασθενών του. Παρόλο που θα έπρεπε (λόγω και του ορισμού εξάλλου) και να ασχολείται με τα φαινόμενα που επηρεάζουν την κοινωνική ευεξία, αλλά και η γνώμη του να έχει πρωταρχικό λόγο και βαρύτητα σε αυτά.
Αυτό που δεν περιγράφει ο ορισμός είναι ότι η υγεία είναι εφήμερη. Κανείς δεν μπορεί να μας υποσχεθεί ότι θα την έχουμε για πάντα. Αν αναλογιστούμε μάλιστα το πόσο συχνά αρρωσταίνουμε, πονάμε ή συμβαίνει κάτι άλλο στην ζωή μας, πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι η υγεία είναι ότι πιο ασταθές έχουμε στην ζωή μας. Κι όμως πολλοί θεωρούνε δεδομένο ότι η ζωή χωρίς αυτή είναι αδύνατη. Το αποτέλεσμα αυτού του τρόπου σκέψης είναι ότι όταν χαθεί η υγεία μας (έστω και προσωρινά) νιώθουμε αδύναμοι και ανυπεράσπιστοι. Οι πιο πολλοί αναρωτιούνται το γνωστό “γιατί σε μένα”. Υποθέτουν λανθασμένα ότι η ζωή κοιτάει αν είμαστε καλοί ή όχι, πλούσιοι ή φτωχοί, αν έχουμε υποφέρει από κάτι άλλο ή ότι αν είναι η κατάλληλη στιγμή. Πιστεύουμε ότι είμαστε προστατευμένοι με κάποια ομπρέλα, ότι έχουμε ξεπληρώσει το χρέος μας και θεωρούμε ότι τα προβλήματα υγείας αφορούν μόνο τον διπλανό ή τον γείτονα. Τα περιστατικά που ακούμε στις ειδήσεις ή που διαβάζουμε στο διαδίκτυο, φαντάζουν τόσο μακριά λες και μας μιλάνε για κάποιο άλλο είδος ζωής.
Φυσικά τα πράγματα στην πραγματική ζωή δεν λειτουργούν έτσι. Κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι θα γίνει την επόμενη ώρα και τι μας επιφυλάσσει το μέλλον.. Αυτό μας βοηθάει να καταλάβουμε πόσο πολύ πρέπει να προσέχουμε την υγεία μας και να μην θεωρούμε δεδομένο ότι δεν θα αρρωστήσουμε ποτέ. Το αντίστροφο!! Επειδή είναι σίγουρο ότι κάποτε θα αρρωστήσουμε εμείς ή κάποιος δικός μας πρέπει να είμαστε έτοιμοι ψυχολογικά και πνευματικά για δυσάρεστα νέα και ταυτόχρονα να κάνουμε ότι καλύτερο μπορούμε για να διατηρήσουμε το πολύτιμο αυτό αγαθό. Φράσεις του τύπου “όσο τα ψάχνεις τόσα βρίσκεις, ή μην τα πειράζεις αυτά, ή αν μπλέξεις με του γιατρούς θα σε πεθάνουν” αποτελούν οπισθοδρομικές αντιλήψεις που δεν έχουν καμία εφαρμογή στην σύγχρονη ζωή.
Ενημέρωση, πρόληψη, αποφυγή γνωστών παραγόντων κινδύνου, υιοθέτηση υγιεινού τρόπου διατροφής και άσκηση 150 λεπτά την εβδομάδα είναι αυτά που πρέπει τουλάχιστον να μας απασχολούν. Να μεριμνούμε για περιοδικούς προσυμπτωματικούς ελέγχους (chek up) και να διαλέξουμε έναν οικογενειακό ιατρό που θα μας βοηθήσει να διατηρήσουμε ένα καλό επίπεδο στην προσωρινή κατάσταση της υγείας μας!